σχόλια μαθητών

ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ 2

[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
κόρφος ο [kórfos] Ο18 : 1. (λαϊκότρ.) το στήθος: Έβγαλε από τον κόρφο του ένα χιλιοδιπλωμένο γράμμα.(έκφρ.) φτύνω* στον κόρφο μου. ΦΡ ούτε ψύλλος* στον κόρφο του. (ζεσταίνω) φίδι* στον κόρφο μου. 2.(λογοτ.) το στήθος, ως αγκαλιά: Tο παιδί τρομαγμένο χώθηκε στον κόρφο της μάνας του. Tην έσφιξε στον κόρφο του.
[μσν. κόρφος < ελνστ. κόλφος (ανομ. τροπή [lf > rf], σύγκρ. αδελφός > αδερφός) < αρχ. κόλπος (η τροπή [p > f] ίσως από επίδρ. του υστλατ. colfus < colpus < αρχ. κόλπος)]
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
κουφάρι το [kufári] Ο44 : (λογοτ.) πτώμα ανθρώπου ή ζώου, συνήθ. άτα φο και σε αποσύνθεση: Tο πεδίο της μάχης ήταν σπαρμένο κουφάρια. H θάλασσα ξέβραζε κουφάρια. || (μτφ.): Kουφάρια δέντρων / πλοίων.
[μσν. κουφάρι(ον) < κούφ(ος δες στο κούφιος) -άρι(ον)]
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
τσούρμο το [tsúrmo] Ο39 : 1. (ναυτ.) πλήρωμα εμπορικού πλοίου. 2. (οικ., μειωτ.) πολλά άτομα που αποτελούν ένα σύνολο: Έχει ένα ~ παιδιά. Mας κουβαλήθηκε με όλο του το ~, με όλη την οικογένεια. Πού να βολέψεις όλο αυτό το ~; || (ως επίρρ.): Ήρθε ~ το σόι, όλο μαζί.
[αντδ. < ιταλ. ciurma `κατώτερο πλήρωμα καραβιού΄, θηλ. που θεωρήθηκε ουδ. πληθ., < υστλατ. celeusma < αρχ.κέλευσμα `εντολή στους κωπηλάτες΄]
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
φουντάρω [fundáro] Ρ6α μππ. φουνταρισμένος : (προφ.) 1. βουλιάζω, βυθίζομαι, πάω στον πάτο, στο βυθό:Φουντάρισε το πλοίο και πνίγηκαν όλοι. || (επέκτ.) πέφτω από ένα ύψος προς τα κάτω (στο βυθό, στο έδαφος κτλ.): Έδωσε μια και φουντάρισε απ΄ το παράθυρο, για ν΄ αυτοκτονήσει. 2. βυθίζω (κυρ. για πλεούμενο): Tο φουντάρανε το κότερο από λάθος χειρισμούς. || (επέκτ.) ρίχνω στη θάλασσα, πνίγω: Tους δέσανε και τους φουντάρανε (στη θάλασσα). 3. ρίχνω άγκυρα, αγκυροβολώ: Tο καράβι ήταν φουνταρισμένο στ΄ ανοιχτά.
[παλ. ιταλ. fondar(e) ή βεν. fondar  ( [o > u] από επίδρ. του χειλ. [f] και του [n] )]
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
φρεσκάρω [freskáro] -ομαι Ρ6 : 1. προσδίδω σε κτ. δροσερότητα, φρεσκά δα, κάνω κτ. να φαίνεται φρέσκο, καινούριο, το ανανεώνω: ~ τα λουλού δια / το χτένισμα. (ειδ.) ~ τα ρούχα / το κουστούμι, τα πλένω και τα σιδε ρώνω. || (παθ.) πλένομαι, χτενίζομαι, (και ειδ. για γυναίκες) μακιγιάρομαι: Πάω να φρεσκαριστώ λίγο. 2. (μτφ.) ανανεώνω: ~ τη μνήμη μου, φέρ νω κτ. στη μνήμη μου. Πρέπει να ~ λίγο τα γαλλικά μου. 3. (για αέρα, ατμόσφαιρα) γίνομαι πιο δροσερός, πιο ψυχρός: Φρεσκάρισε το αεράκι / ο μπάτης, δυνάμωσε.
[παλ. ιταλ. frescar(e) -ω]


                                                                                               η περιέργεια ωφελεί... 



ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
               Οι άνθρωποι ζούν σε μεγάλες πόλεις με υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής και αδιαφορούν για τις ενέργειες τους που καταστρέφουν τον πλανήτη. Κυνηγάνε το κέρδος και εξαντλούν τις πρώτες ύλες, παράγουν διοξείδιο του άνθρακα και προκαλούν κλιματολογικές αλλαγές. Δημιουργούν τεράστια ξενοδοχεία και καταστρέφουν τις παραλίες και τα δάση. Έχει η κοινωνία αποθεώσει τα υλικά αγαθά και τις ανέσεις και αδιαφορεί για άλλες πολιτικές. Έτσι απειλείται το μέλλον μας με την αδιαφορία όλων μας.
               Εμείς τα μερμήγκια…

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ
               Ο συγγραφέας είναι ετεροδιηγητικός στην αφήγηση του ατυχήματος, γιατί λέει μια άλλη ιστορία. Βέβαια στην αρχή και στο τέλος που κολυμπά είναι ομοδιηγητικός.  Είναι μάλλον μεταδιηγητικός γιατί είναι σε μια δευτερεύουσα ιστορία (κολύμπι) και θυμάται μια παλιά ιστορία. Έχει μηδενική εστίαση και είναι και παντογνώστης, γιατί μας περιγράφει τι σκέφτεται ο λιμενάρχης, ο καπετάνιος, οι ντόπιοι.                             
                                           φιλόλογοι




Σοροκάδα - Κυρ-Βοριάς

               Και στα δύο κείμενα η φύση είναι παντοδύναμη και απειλεί τους ανθρώπους και τα πλοία.  Τους προειδοποιεί, αλλά την αγνοούν επειδή πιστεύουν ότι είναι ανίκητοι. Γι’ αυτό έρχεται τραγωδία. Βέβαια στη Σοροκάδα οι πολλοί κρύβονται να γλιτώσουν, αλλά την παθαίνει ο αμερικάνος καπετάνιος. Τα πλοία τους είναι τα καλύτερα, αλλά δε σώζονται. Μάλιστα στο Βοριά η θάλασσα στεναχωριέται από τα ναυάγια και μιλάει στους ανθρώπους.

                                                                                      Μεθυσμένα ξωτικά

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ  ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Κλιματολογικές αλλαγές
Υποβάθμιση ποιότητας ζωής (θόρυβος, αέρας)
Απειλή ύπαρξης ζωής ( όζον, φαινόμενο θερμοκηπίου)
Ανθρώπινο άγχος, επιθετικότητα
Εξάντληση πρώτων υλών
Υποθήκευση ζωής επερχόμενων γενεών
Κλιμάκωση οικονομικού ανταγωνισμού

                                                                                                ΔΡΟΜΙΤΕΣ


ΧΡΟΝΟΣ ΣΟΡΟΚΑΔΑΣ

               Το διήγημα πρέπει να γράφτηκε το 1952 περίπου μετά την ένωση της Ρόδου με την Ελλάδα. Έχει τελειώσει ο Παγκόσμιος Πόλεμος το 1944. Η Αμερική είναι νικήτρια και επισκέπτεται το νησί. Το ναυάγιο δε γίνεται την ώρα που τα διηγείται ο συγγραφέας (αναδρομή). Ο συγγραφέας τα θυμάται, όταν κολυμπάει στο λιμάνι με κύμα και βλέπει τα υπολείμματα. Αλλά από την αρχή καταλαβαίνουμε ότι κάτι θα συμβεί στο λιμάνι (προσήμανση - το κύμα, το νησί κλείνει, τα υπολείμματα). Στην αρχή και στο τέλος έρχεται και πάλι στο παρόν και το ναυάγιο είναι in media res.

                                                                                                                                       Μοναδικοί 























ΕΙΡΩΝΕΙΑ

Ειρωνικές φράσεις:
επίσκεψη καλής θελήσεως
 οι γυναίκες νιαουρίζουνε
 σαν τα μπακακάκια
 το καράβι ήταν καθισμένο ψηλά πάνω στα βράχια
δοξάζει τους Κανονισμούς

Ο Κάσδαγλης κατακρίνει και σαρκάζει τους Αμερικάνους και το πλοίο τους , που ήθελαν να εντυπωσιάσουν το νησί με τη δύναμη τους. Είχαν αλαζονία για ήταν Υπερδύναμη και κατέληξαν στα βράχια. Ο καπετάνιος τους δεν υπολόγισε τη θάλασσα και τιμωρήθηκε.

                                                                                                                                                      ΜΑΧΗΤΕΣ


 Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΣΟΡΟΚΑΔΑΣ

ΝΑΥΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ
ΡΟΔΙΤΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ
λεβάραν
σιμώνει
σταβέντο
ξιπολυθείς
αρόδο
ξεπρόβαινα
καδέναι
σφεντόναγε
αραξοβόλι
απάγκιο

Ο συγγραφέας προσπαθεί να δώσει με το ανάλογο λεξιλόγιο καλύτερα την ατμόσφαιρα του λιμανιού και της ναυτικής τραγωδίας. Κερδίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη με την πιο πιστή αναπαράσταση των συνθηκών. Θέλει να κάνει ρεαλιστική την αφήγηση. Είναι και το δικό του λεξιλόγιο, γιατί ζει στη Ρόδο στο λιμάνι.

                                                                                                                                       ΛΕΞΙΓΝΩΣΤΕΣ





Τα ονόματα του πολεμικού

Στο συγκεκριμένο διήγημα ο συγγραφέας ακολουθεί μια φθίνουσα πορεία όσον αφορά τους χαρακτηρισμούς των ονομάτων του πολεμικού πλοίου. Αρχικά το αμερικάνικο πλοίο αναφέρεται με δυναμικά χαρακτηριστικά όπως καταδρομικό, πολεμικό διαγράφοντας έτσι και το μεγάλο του μέγεθος. Ωστόσο σύμφωνα και με το περιεχόμενο του κειμένου το καράβι παρόλο την δυναμική του κατασκευή καταλήγει ως ένα κουφάρι πάνω σε βράχια. Ο συγγραφέας προσδιορίζοντας το πλοίο ως αμερικάνικο θέλει να δείξει την επιβλητικότητα της Αμερικής και ιδιαίτερα την εποχή εκείνη. Βέβαια ο εγωισμός των Αμερικάνων ναυτικών και η υπεροψία τους, τους οδηγεί σε λάθος χειρισμούς και εν τέλει στην καταστροφή τους.
                                       
        Παναγιώτης, Γιώργος, Κώστας


ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ

μπαμπούλας ο [babúlas] Ο3 (χωρίς πληθ.) : 1. φανταστικό ον με το οποίο φοβίζουν τα παιδιά: Ο ~, ο κακός λύκος κι όλα αυτά, που γέμιζαν με φόβο την παιδική ψυχή, ανήκουν πια στο παρελθόν. 2. (μτφ.) α. για άνθρωπο που προκαλεί φόβο: Kαθηγητής που θέλει να παριστάνει τον μπαμπούλα της τάξης. β. για κάθε κίνδυνο συνήθ. μεγαλοποιημένο: Επέβαλε τη δικτατορία του επισείοντας τον κομμουνιστικό μπαμπούλα.

κόρφος ο [kórfos] Ο18 : 1. (λαϊκότρ.) το στήθος: Έβγαλε από τον κόρφο του ένα χιλιοδιπλωμένο γράμμα. (έκφρ.) φτύνω* στον κόρφο μου. ΦΡ ούτε ψύλλος* στον κόρφο του. (ζεσταίνω) φίδι* στον κόρφο μου. 2. (λογοτ.) το στήθος, ως αγκαλιά: Tο παιδί τρομαγμένο χώθηκε στον κόρφο της μάνας του. Tην έσφιξε στον κόρφο του.

καδένα η [kaδéna] Ο25 : αλυσίδα που χρησιμοποιείται ως κόσμημα στο λαιμό ή στο χέρι: Σταυρός με χρυσή ~. || η αλυσίδα σε ρολόι τσέπης. καδενίτσα η YΠΟKΟΡ.

μόλος ο [mólos] Ο18 : στενόμακρη κατασκευή από πέτρες, τσιμέντο κτλ. που χρησιμοποιείται για το δέσιμο και το φόρτωμα των πλοίων καθώς και για την προστασία του λιμανιού· (πρβ. προκυμαία, προβλήτα): Kαράβι πλευρισμένο στο μόλο. Στάθηκε αναποφάσιστος στο μόλο πριν μπει στη βάρκα. || (επέκτ.) ο γύρω χώρος.

απάγκιος -α -ο [apángos] Ε4 : (οικ.) 1. που προστατεύεται από τον άνεμο και γενικά την κακοκαιρία· απάνεμος: ~ τόπος. Λιμάνι / αραξοβόλι απάγκιο. Bρήκανε ένα μέρος απάγκιο κι αράξανε. 2. (ως ουσ.) το απάγκιο: α. μέρος που δεν το πιάνει ο άνεμος: Έλα να κάτσουμε εδώ στ΄ απάγκιο. Φύτεψα γιασεμί στ΄ απάγκιο. β. (μτφ.) προστασία: Bρήκε απάγκιο στην αγκαλιά του.

αραξοβόλι το [araksovóli] Ο44 : (λογοτ.) 1. μέρος κοντά στην ακτή, προφυλαγμένο από ανέμους, όπου αγκυροβολούν τα πλοία· αγκυροβόλιο. 2. (μτφ.) καταφύγιο: Στην αγκαλιά της βρήκε ~.

                                                ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΑΜΠΗΣ


Η οικολογική συνείδηση του σύγχρονου ανθρώπου και οι σχέσεις του με την φύση

Στο διήγημα Σοροκάδα ο Νίκος Κάσγδαλης δείχνει μια πολύ μεγάλη αγάπη για την φύση και ειδικά για την θάλασσα. Ο τρόπος ο οποίος μας περιγράφει την θάλασσα μας φανερώνει το μεγάλο του πάθος γι’ αυτή. Στο κείμενο περιγράφει χαρακτηριστικά την αλλαγή που έκαναν τα καταστήματα κυρίως στο όνομα, περιμένοντας τους Αμερικάνους. Σε συνδυασμό με το κείμενο του Μανόλη Ανδρόνικου, φαίνεται ξεκάθαρα ότι οι ιδιώτες επιδιώκουν με κάθε τρόπο να αποκομίσουν το μεγαλύτερο κέρδος από την επιχείρησή τους με κάθε κόστος αγνοώντας τις συνέπειες. Επιπλέον στο κείμενο φαίνεται πως ο σύγχρονος άνθρωπος με όλη την τεχνολογία που έχει δημιουργήσει έχει υπερεκτιμήσει τον εαυτό του και αγνοεί την δύναμη της φύσης, όπως έκανε ο Αμερικάνος καπετάνιος στο διήγημα. Τέλος στο απόσπασμα φαίνεται πως η τοπική διοίκηση της Ρόδου έβαλε να διαλύσουν το πλοίο προκειμένου να μην χαλάει την εικόνα του λιμανιού, αλλά μόνο επιφανειακά, αφήνοντας στον βυθό κομμάτια του πλοία αψηφώντας τις συνέπειες για την θαλάσσια ζωή.

Γιώργος
Ιωάννα
Έρις



ΛΕΞΕΙΣ
Στο συγκεκριμένο κείμενο, ο Νίκος  Κάσδαγλης χρησιμοποιεί πλήθος λέξεων του Ροδίτικου ιδιώματος καθώς και πληθώρα ναυτικών όρων. Αρχικά, όντας ο ίδιος κάτοικος της Ρόδου έχει επηρεαστεί  έντονα από την τοπική διάλεκτο και την ενσωματώνει στο πεζογραφικό του κείμενο. Επιπρόσθετα, λόγω της επιρροής που έχει δεχτεί από το κίνημα του ρεαλισμού παρουσιάζει καθημερινές καταστάσεις και βιώματα από την ζωή του στη Ρόδο με λιτότητα και αντικειμενικότητα. Το γεγονός πως ο ίδιος υπήρξε λάτρης της ιστιοπλοΐας και η γενικότερη επαφή του με την θάλασσα είχαν βαθύ αντίκτυπο στο λεξιλόγιο του, κάτι που αντικατοπτρίζεται με την συχνή αναφορά στη ναυτική ορολογία.

ΠΕΝΤΕ ΛΕΞΕΙΣ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ

1) Σοροκάδα
2) Μόλος
3) Απάγκιο
4) Αρόδο
5) Μπόντζι

ΠΕΝΤΕ ΛΕΞΕΙΣ  ΤΟΥ ΡΟΔΙΤΙΚΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ

1)      Μπακακάκια
2)      Φρόκαλο
3)      Ξιπολυθείς
4)      Μ’άρεζε
5)      Σφεντόναγε


ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑ Χ.ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ




                        Αφηγηματικοί τρόποι


Στο κείμενο <<Σοροκάδα>> ο συγγραφέας Νίκος Κάσδαγλης  χρησιμοποιεί ένα συνδυασμό αφηγηματικών τρόπων και τεχνικών. Ακριβέστερα, στο πρώτο μισό του κειμένου αφηγείται ένα προσωπικό του βίωμα που σχετίζεται με το νησί της ρόδου. Επομένως συμμετέχει στα δρώμενα και γίνεται ομοδιηγητικός. Ωστόσο, στο δεύτερο μισό του αποσπάσματος επιλέγεται ο ετεροδιηγητικός τρόπος διότι παίρνοντας αφορμή απο ένα ναυάγιο αμερικανικού πολεμικού πλοίου πληροφορεί τους αναγνώστες για γεγονότα εκτός της ιστορίας του. Επιπλέον, παρουσιάζει τα γεγονότα σύμφωνα με την δική του προοπτική ως παντογνώστης, χρησιμοποιώντας δηλαδή μηδενική εστίαση. Έτσι, δεν διηγείται τα πράγματα από την δική του οπτική γωνία για αυτό και δεν εστιάζει σε ένα συγκεκριμένο συμβάν. Συμπεραίνοντας εύκολα μπορεί κανείς να αντιληφθεί το λογοτεχνικό μεγαλείο του Νίκου Κάσδαγλη, ο οποίος χρησιμοποιεί επιδέξια τις αφηγηματικές του ικανότητες.


Ζωή
Γιάννης
Γιώργος






Διαφορές/ομοιότητες με το δημοτικό τραγούδι



      Σύμφωνα με τα παραπάνω κείμενα και οι δυο αφηγητές μας καταγγείλουν τις δυσκολίες και τις καταστροφές που προκαλεί η φύση στους ανθρώπους. Συγκεκριμένα, το πρώτο κείμενο του Νίκου Κάσδαγλη  αναφέρεται  στην αδυναμία καραβιών να πλησιάσουν στο λιμάνι της Ρόδου και σε ναυάγια ξένων πλοίων εξαιτίας ισχυρών ανέμων. Στο δημοτικό τραγούδι επισημαίνονται εκτός από καταστροφές πλοίων και πνιγμοί ανθρώπων που οφείλονται στις ακραίες καιρικές συνθήκες. Ακόμα στο δημοτικό τραγούδι παρουσιάζονται έντονα οι κατηγορίες των μητέρων για τον χαμό των παιδιών τους καθώς αισθάνονται ανίκανες μπροστά στην δύναμη της φύσης. Συμπερασματικά, και στο δημοτικό τραγούδι και στο διήγημα οι άνθρωποι κατηγορούν την φύση και την θεωρούν υπεύθυνη για όλες τις καταστροφές και τον πόνο που τους προκαλεί.





Νίκος  Βασίλης  Σοφιάνα
  

Αφηγηματικοί τρόποι, τεχνικές

Το συγκεκριμένο διήγημα αναπτύσσεται με βάση την τριτοπρόσωπη αφήγηση, ενώ ο συγγραφέας προσθέτει έναν ακόμη τρόπο αφήγησης την περιγραφή, χωρίς όμως να παραλείπεται ο πλάγιος λόγος. Επιπλέον, χρησιμοποιείται αφήγηση με εξωτερική εστίαση διότι είναι αμέτοχος στο διήγημα μετατρέποντάς τον έτσι σε εξωδιηγητικό αφηγητή. Το διήγημα ξεκινάει με τη βοήθεια της ιδιότητας «In medias res», δηλαδή το «βλέπουμε» από την μέση της ιστορίας. Στην συνέχεια, όμως, παρατηρούμε διάφορα σημεία προσήμανσης και προϊδεασμού για την εξέλιξη της πλοκής από λόγια του ίδιου του συγγραφέα….

Βασίλης, Μαρία, Χάρης
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου